فایفو و لایفو در انبارداری : در نگاهی ساده و اجمالی ، انبارداری به معنای تحویل مواد یا کالاهای یک مجموعه ، نگهداری از آن ها به مدت نامعلوم و تحویل به افراد و کارگروه های ذیصلاح در هنگام نیاز آن ها – به درخواست سازمان یا مجموعه مادر – می باشد ؛ اما همانطور که گفته شد این امر یک نگاه عمومی به این قضیه بوده و ده ها پارامتر مهم در آن نادیده گرفته شده اند . به عنوان مثال فرض کنید کالاهایی که به یک انبار وارد می شوند ، در یک نوبت و به یکباره وارد آن نخواهند شد (که در واقعیت نیز اینچنین است) . حال در هر نوبت ، محصولات وارد شده نیز دارای نوسان قیمت بوده و در هر سری بهای تمام شده هر محصول قیمت خاصی می باشد . در این حالت ، آیا تفاوتی ندارد که در صورت نیاز خط تولید یا واحد فروش به جنسی خاص ، اولین جنس وارد شده به انبار از آن نوع را به ایشان تحویل دهیم دهیم یا آخرینشان را ؟ اگر تفاوتی ندارد پس اختلاف قیمت ها چگونه توجیه می شود ؟ اگر تفاوت دارد ، کدامیک بهتر می باشد ؛ ارائه اجناس قدیمی یا جدیدتر ؟! برای یافتن پاسخ این سوالات در یادداشت فایفو و لایفو در انبارداری با ما همراه باشید .

در تعریف فایفو و لایفو در انبارداری معمولاً مؤلفین بدین صورت عمل می کنند که یکی را شرح داده و دیگری را حالت برعکس آن می دانند ، اما اگر بخواهیم تابو شکنی کرده و در این مقاله هر دو را به صورت تومان شرح دهیم باید بگوییم که FIFO مخفف First In First Out  به معنای اولین خروجی از اولین ورودی بوده و LIFO مخفف Last In First Out به معنای اولین خروجی از آخرین ورودی می باشد . در تعریفی ساده از فایفو ، زمانیکه محصولاتی مشابه طی سلسله مراتبی مشخص و با فواصل زمانی معینی وارد انبار می شوند ، بدین صورت عمل می شود که محصول قدیمی تر زود تر ترخیص شده و عمر و سابقه کالاها در این مکان از عدد مشخصی فراتر نمی رود . به عنوان مثال ، اگر فرض کنیم که انبار مورد نظر ما همانند یک بانک بوده و افراد داخل بانک (مشتریان) هم اجناس داخل انبار هستند ، شرایط بدین ترتیب پیش می رود که با ورود فردی تازه وارد ، شماره وی از دیگران بیشتر بوده ، او ملزم به نشستن و انتظار کشیدن است تا کار افراد جلوتر از وی در صف انتظار انجام شده و نهایتاً نوبت به وی برسد . بدیهیست در مدت زمانی که نوبت به وی برسد ، اشخاص جدیدی نیز وارد این صف شده و به عنوان تازه واردین ، مستلزم صرف وقت و کشیدن انتظار موعد فراخوانی خود می شوند . نکته بسیار ظریف اما جالب در این مثال اینجاست که نزدیک شدن به شماره مشتریان بعدی ، هیچ تغییری در جای نشستن آنان به وجود نمی آورد . به عبارتی دیگر این صف فرضی همانند صف اتوبوس یا پمپ بنزین نیست که افراد شرکت کننده در آن حرکت کنند ، بلکه همه در جای خود ساکن بوده و این حق تقدم عددیست که به آن ها نزدیک تر می شود . در فایفو و لایفو در انبارداری نیز شرایط بدین ترتیب است که خود کالاهای چیده شده در انبار جابجا نمی شوند و فقط این حق تقدم آن هاست که از سوی انباردار یا طرف قرارداد اجاره انبار مورد توجه قرار می گیرد .

از سویی دیگر ، در لایفو که شاید درک آن به سادگی فایفو نباشد ، این حق تقدم معنایی برعکس داشته و هرآنکه دیرتر به این صف وارد شود ، زودتر از آن خارج نمی شود  . برای درک بهتر این شیوه انبار و حسابداری به این مثال توجه کنید . اگر فرض کنیم که فایفو مختص موادی مانند محصولات غذایی یا فاسد شدنیست که پس از چندی تخریب شده و قابل استفاده نمی باشند ، بدیهیست که باید از شیوه اولین خروجی از اولین ورودی استفاده کنیم تا سرمایه ما از بین نرود . حال در روش لایفو یا اولین خروجی از آخرین ورودی ، مثلاً در محصولاتی که مدی بوده و پس از چندی تقاضایی ندارند ، انباردار موظف است تا برای پاسخگویی به موقع به نیاز های دمدمی یا خلق الساعه مشتریانی که شاید هفته یا ماه دیگر از بین برود ، از این روش استفاده نماید .

در مجموع استفاده از فایفو سبب می شود تا حساب های اداری و انباری کاملاً با یکدیگر منطبق بوده ، فرصت سوء استفاده سودجویان کم شود و محاسبه آن دردسر زیادی نداشته باشد ، به همین دلیل محبوبیت بیشتری نیز نزد مجموعه های انبارداری دارد ؛ در حالی که این به معنای ناکارآمدی لایفو نبوده و در مواردی کاربرد آن از فایفو نیز بیشتر می باشد .

اجاره انبار و حسابداری

هدف ما از اجاره انبار – در امور تجاری و نه اهدافی مانند نگهداری از لوازم شخصیمان – حراست از سرمایه خود ، عرضه آن در زمان مناسب و کسب سودی بیشتر است . این در حالیست که می دانیم هرکجا که پای درآمد ، هزینه ، دارایی و سرمایه پیش آمده و بتوان آن ها را در قالب بدهکاری و بستانکاری مشخص کرد ، استفاده از علم و فنون حسابداری اهمیت می یابد .

در همین رابطه باید گفت که اجاره انبار و حسابداری آنچنان در هم تنیده شده اند که هیچگاه به اینکه این دو مفهوم دو شاخه مختلف و متفاوت هستند ، توجه نکرده ایم . حسابداری لزوماً علمی مبتنی بر رسم جدول تی و فرمول های سنگین مالیاتی و محاسباتی نمی باشد ، به همین دلیل پیشه ور ساده ای که اجناس موجود در انبارش را چک می کند ، می داند که از چه چیزی زیاد داشته و باید مانور بیشتری روی فروش آن ها بدهد و یا از چه چیزی کم داشته و باید به جایگزین کردنشان بیاندیشد هم در حقیقت در پی تحقق و اعمال حسابداری در چارچوبی کوچکتر است .

در رابطه اجاره انبار و حسابداری می توان گفت در سطوح بالا و اعمال فنّی این پدیده حسابداری به صورت :

• ثبت اسناد خرید
• محاسبه و نگارش اسناد انتقالی بین انبار ها و
• بهای تمام شده سند تولید

خودنمایی می کند که این امور شاخه هایی برای تقسیم بندی و کنترل جریان کالا در این محیط می باشند . همانطور که اشاره شد حسابداری انبار می تواند شمایل گوناگونی داشته باشد ، اما هدف کلی از اعمال هریک از آن ها سهولت در دریافت و ارائه محصولات ، حراست از هریک ، ثبت اطلاعات آن ها ، نگه داشتن در دسترس آن ها و تسریع در انتقال و جایگذاریشان می باشد .

مزایای اجاره انبار و حسابداری

• حسابداری سبب می شود تا مجموعه مادر ، با رد کردن یا استفاده از محصول یا موادی که زیاد داشته اما در حال افت قیمت هستند وارد یک چالش مالی بزرگ نشده و یا با ابتیاع محصول یا موادی حیاتی که کم داشته اما در شرف افزایش قیمتند ، در آینده با معضل تهیه آن ها با بهایی سرسام آور روبرو نشوند .
• اگر واحد انبارداری ، حسابداری و تولید را مثلثی فرض کنیم که نوک پیکان فعالیت اقتصادی یک مجموعه قرار دارند ، باید گفت که در پی سیطره حسابداری به بخش انبار ، اطلاعاتی مفید ، به روز و پیوسته از میزان موجودی کالا به واحد تولید می رسد و این کارگروه نیز می تواند پیش از اتمام پیشنیازهای فعالیتشان ، درخواست خود را به گوش مدیران یا مامورین خرید مجموعه برسانند . ( پس چه بهتر می شود اگر واحد حسابداری به جای حضور در دفتر مرکزی و نظارت با تأخیر و از راه دور روی کالاها ، خود به عنوان واحدی یا نماینده ای مستقر در انبار به این کار بپردازد . )
• حسابداری به کنترل قیمت موجودی انبار یا دارایی های مجموعه کمک می کند و ...

در ادامه گفتنیست که چنانچه قصد اجاره انبار در تهران را داشته و در پی ایجاد پایگاهی قدرتمند از محصولات خود در پایتخت هستید اما نمی خواهید حقوقی اضافه به یک حسابدار پرداخت کنید ، می توانید به مجموعه هایی مانند انبار برادران میری بیاندیشید ؛ جایی که بسیاری از امور فوق الذکر توسط حسابدار متخصص انبار و کارشناسان مجموعه انجام می شود :

• اعمال سیستم های ارزیابی ادواری و دائمی موجودی ها که آن ها را تحت عنوان فایفو ، لایفو ، میانگین موزون و ... می شناسیم .
• ثبت اسناد حسابداری اضافه و کسری انبار
• ثبت اسناد مواد صادره ، خریداری یا مرجوع شده
• تنظیم اسناد خرید کالا
• ثبت هزینه های باربری به عنوان خریدار ، فروشنده یا بین انبارها
• حواله و رسید انبار گردانی و ...

اجاره روزانه انبار : هدف ما از اجاره انبار چیست ؟ اگر قرار باشد تنها در یک جمله به این سوال پاسخ دهیم باید بگوییم که هدف ، نگهداری بخشی از سرمایه های فیزیکیمان برای مدتی مشخص می باشد . در همین رابطه ، با توجه به ماهیت محصولات مذکور ، پس از اینکه فضای مورد نظر را ش ناسایی و آن را در اختیار گرفتیم ، ساختار پیشنیاز نگهداری از محصولاتمان را در آنجا برپا کرده (قفسه هایی با ارتفاع مشخص ، رگال ، تعبیه جرثقیل سقفی و ...) و با دایر کردن سامانه انبار و انبارگردانی ، این بخش قابل توجه و پراهمیت در چارچوب هر مجموعه بازرگانی یا صنعتگری را وارد عمل کرده و به کمک واحدهای طراحی ، تولید و فروش می رویم .

با گذر از این توضیحات می دانیم که معمولاً اجاره یک ملک در کشورمان یکساله است ، پس هم مؤجر و هم مستأجر تکلیف خود را تا موعد بعدی دیدار شناخته و با توجه به مفادی که در پیمان نامه میان آن ها آمده است ، به توافقات میان خود عمل می کنند . این قولنامه یا قرار داد که از بدیهی ترین اطلاعات و شرایط تا بعیدترینشان در آن ذکر شده است ، به توافق طرفین رسمیت بخشیده و به آن جنبه قانونی می دهد . یکی از مفاد این اجاره نامچه طبیعتاً مدت زمان استقرار اجاره کننده در ملک می باشد (که موعد اتمام قرارداد چه زمانیست ) ، هرماه چه میزان پول به عنوان اجاره بها باید با مالک داده شود ، در صورت عدم انجام این کار چه اتفاقی افتاده و جریمه طرفین پس از برهم زدن این توافق چه می باشد !

با استناد به این متون ، مالک به اینکه ملک مورد نظر ( در اینجا یک انبار ) در طول سال خالی بوده و یا تا زیر سقف پر گردد - به گونه ای که جای سوزن انداختن نداشته باشد - کاری نداشته و تنها به مبلغی که با متقاضی توافق شده و به صورت قانونی به ثبت رسیده است اهمیت می دهد . در چنین شرایطی چه کسی از خالی بودن انبار ضرر می کند ؟ آیا مؤجر از حق خود به دلیل خالی بودن انبار می گذرد ؟ آیا اینکه انتظار داشته باشیم مؤجر به دلیل خالی بودن انبار مبلغ کمتری از ما بگیرد ، توقع بجاییست ؟

در پاسخ به این سوالات باید گفت که با خالی بودن انبار اجاره ای ما ضرر می کنیم (این بدان معنا نیست که هرجور شده آن را باید پر کنیم و یا با چند روز خالی ماندن آن در طی سال احساس ضرر و زیان جبران ناپذیری داشته باشیم ) ، مؤجر از حق خود نمی گذرد و نباید هم چنین انتظاری از وی داشت ، چرا که اگر قرار نبود از این مکان استفاده کنیم ، می توانستیم از اول آن را اجاره نکرده و فرصت استفاده از آن را به یک متقاضی دیگر بدهیم .

با توجه به این توضیحات ، چاره فردی که در سال دو یا سه بار به ذخیره سازی محصولاتش نیاز دارد چه می شود ؟ مسلماً اجاره انبار  به صورت عادی و مرسوم همه آن سودی که قرار است وارد حساب این فرد شود را به جیب مالک این بنا می برد ، پس منطقیست که تنها در ایامی از سال که به این محیط نیاز داریم به سراغ اجاره روزانه انبار برویم .

آیا فرد یا مجموعه ای وجود دارد که هر موقع از سال که بخواهیم به ما انباری درخور و متناسب با حالمان اجاره دهد ؟ در حالت عادی خیر اما در مجموعه ای مانند انبار برادران میری که دارای واحدهای متعددی در متراژ های گوناگون است ، این احتمال قوت می یابد . اجاره روزانه انبار همانطور که از نامش پیداست بدین معناست که محل مورد نظر را به اندازه روزهای مورد نیازتان اجاره می کنید ، روزهایی که می تواند نزدیک عید بوده ، بعد از فصل برداشت محصولات کشاورزی در اواخر پاییز باشد یا موعد ورود محصولاتی وارداتی در تابستان باشد .

حال مجموعه های کوچکتر ترجیح می دهند که تعداد معدود انبارهای خود را تحت قراردادهای فوق الذکر با شرایطی بلند مدت به غیر بسپارند ، این درحالیست که سامانه های بزرگتر در گیر و دار این مطلب نبوده و با داشتن واحدهایی خالی در طول سال – که خالی بودن آن لزوماً به دلیل بی کیفیتی یا دوریشان نیست – به اجاره روزانه انبار بپردازند .

اجاره انبار مصالح ساختمانی

در « فرهنگ ناظم ‌الاطباء » یا « لغت نامه نفیسی » آمده است که مصالح ساختمانی عبارت اند از خشت ، آجر ، گچ ، آهک و هر آن چیز دیگری که در ساخت یک عمارت مصرف می شود . با این که عمر این نوشته به اواخر دوره قاجار برگشته و با گذشت دهه ها ، صنعت راه و ساختمان سازی تغییر فراوانی کرده است ، اما باز هم این تعریف قابل قبول بوده و هم اینک نیز هر آنچه در ساخت یک بنا مورد استفاده قرار گرفته و جزئی از ساختمان شود ، مصالح ساختمانی نامیده می شود .

در همین رابطه اگر بخواهیم تنها مصالح امروزی که رایج بوده و عموماً از آن ها استفاده می شود را برشماریم ، گچ ، ماسه ، بتن ، فلزات ، شیشه ، فوم ، کامپوزیت‌های سیمانی در کنار نمونه های پیشرفته تری همچون چوب شفاف ، سیمان درخشان ، مبلمان بیولوژیکی ، بتن خود ترمیم شونده و آجر تصفیه‌ هوا از جمله مهمترین موارد در دسترس هستند .

همانطورکه از نام اجاره انبار مصالح ساختمانی بر می آید ، این محل مکانی برای انباشتن و نگهداری از محصولاتیست که هریک ویژگی منحصر بفردی داشته و در اثر عدم توجه به آن ، به نابودی این پدیده که همانا سرمایه کارفرما یا دارنده حق امتیاز آنهاست منتج می شود . در همین رابطه رطوبت و آب به عنوان دشمن شماره یک این محصولات سبب می شوند تا این مصالح با چالش هایی جدی دست به گریبان شوند ؛ مثلاً محصولی فلزی زنگ زده ، ترمووودی که در کوره خشک شده و به وزن و مقاومت ایده آلش رسیده است از حالت استاندارد خارج شود و گچ و سیمان بواسطه مقاربت با این پدیده های طبیعی قدرت خود را از دست داده و سفت شوند .

این در حالیست که احتمال به سرقت رفتن آن ها ، عدم امکان آمارگیری به هنگام ورود و خروج ، عدم امکان بازرسی ، بسته بندی و سایر اقداماتی که در انبار انجام می شود سبب می گردد تا با فرض اینکه ساختار این محصولات تغییری نمی کند ، حراست و طبقه بندی از آن ها هم دشوار شود . انبار مصالح ساختمانی به عنوان چارچوبی برای تحقق اهداف فوق سبب می شود تا علاوه بر اینکه از صحت و ثبات کیفیت دارایی های مصرف شدنی خود اطمینان حاصل نماییم ، بتوانیم صاحب پایگاهی نیز شویم که با تزریق مستمر و سریع مواد مصرفی به پیشرفت عملیات سایت مورد نظر کمک کرده و همچنین با تکیه بر نیروی کار آن در جبهه های مختلف بتوان به بازدهی بیشتر کار در زمانی کمتر دست یابیم .

برای افرادی که به دنبال اجاره انبار مصالح ساختمانی هستند – یعنی شخص یا مجموعه هایی که با این پدیده و حرفه ساخت و ساز به صورت تنگاتنگ ارتباط دارند – سخن گفتن از نحوه خرید و نگهداری این محصولات گزافه گوییست ، اما چنانچه بخواهیم از اهمیت انبار مصالح ساختمانی برای عامه خوانندگان سخن بگوییم باید از مثالی ساده استفاده کنیم . فرض کنید که در محلی که قصد انجام امور مهندسی و عمرانی را دارید ، فضا ، مجال و امکان نگهداری از مصالح نه از سوی شهرداری ، نه مردم و نه الفبای شهرنشینی و اصول اخلاقی فراهم نباشد . به عنوان مثال در کوچه ای تنگ و باریک ، در راسته بازاری شلوغ ، در مجاورت خیابانی پرتردد با ترافیک سنگین و ده ها مثال دیگری که خود سراغ دارید ، چنانچه نگهداری از مصالح در مکان مورد نظر ممکن نباشد ، اجاره انبار مصالح ساختمانی به ویژه در نزدیک این سازه – که هرچه بزرگتر باشد ، مشقت جابجایی و نگهداری از مصالح نیز بیشتر شده و از سویی هم لزوم اجاره انبار در تهران افزایش می یابد – ضرورت می یابد .

از سویی دیگر ، در برخی کارخانجات تولید ادوات مصرفی در ساختمان ها – از در و پنجره گرفته تا شیشه ، کابل های برق تا دیگر موارد مصرفی – هم فضای کافی برای نگهداری از محصولات خارج شده از خط تولید وجود ندارد . به عنوان مثال یک مشتری خارجی یا انبوه سازی در شهرستان به منظور پرداخت تنها یک بار مخارج حمل و نقل ، درخواست تحویل یکجای آن ها را کرده است . در چنین شرایطی هم اجاره انبار مصالح ساختمانی می تواند با نگهداری از محصولات در شرف ارسال ، محیط خود کارخانه را خلوت کرده تا دست اندکاران با فراغ بال بیشتری به فعالیت خود ادامه دهند .

به عنوان مثال در شهر قدس و شهرک های صنعتی اطراف آن ، مجموعه ای همچون انبارهای برادران میری با داشتن سوله هایی در متراژ های مختلف ، این امکان را برای متقاضیان امر فراهم آورده اند که مازاد مواد یا محصولات در شرف مصرف خود را در این محل نگهداری کنند ؛ این در شرایطیست که ویژگی های این انبار سبب می شود تا علاوه بر در امان ماندن مصالح از شر سرما و گرمای مخرب محصولات و همچنین تامین امنیت آن ها ، به پایتخت ، فرودگاه های آن و همچنین شاهراه های جاده ای کشور نیز نزدیک باشد که این ویژگی مثبت به تسریع جریان مبادله کالا می انجامد .